Evlilik birliği içerisinde eşler birbirlerine karşı yükümlülükleri yerine getirirler. Bu yükümlülüklerden biri de birbirlerinin geçimini sağlamalarıdır. Aile içerisinde yapılan iş bölümü erkeğin dışarıda çalışmasını, kadının evde çalışmasını zorunlu kılar. Kadın evde çocuklarına bakarken mesleki kariyerini göz ardı eder. Erkek de çalışarak ailesinin geçimini sağlar.
Boşanma aşamasındaki çocuklu ailelerin en büyük sıkıntısı kadının iş hayatından uzun süre uzak kalmasıdır. Kendi ayakları üzerinde durmak yerine çocuklarına bakmayı tercih eden kadın boşandıktan sonra iş bulma konusunda da sıkıntıya düşer. Çocukları küçükse ve velayetleri annedeyse evlenme sona erse de kadın çalışma hayatına atılamaz. Kendi ihtiyaçlarını görebilmesi ve isteklerini alması için ekonomik olarak desteklenmek zorundadır. Kanun koyucu kadın veya erkeğin boşanma ile finansal zorluğa düşmemesi için yoksulluk nafakası tedbiri getirmiştir. Geçimini sağlayabilmesi, boşanma hususunda mali zorluğun kişinin tercihlerini değiştirmemesi için de verilir.
Boşanma davası devam ederken hayat standartları düşen eş yoksulluk nafakası talep edebilir. Uygulamada daha çok kadınlar lehine yoksulluk nafakası istenir. Kadın sürekli evde olduğundan ve çalışma hayatından uzak kaldığından hayat kalitesi de düşer. Ekonomik olarak rahatlaması ve eşinin kendisine para ödeyerek boşanma sonrası rahat etmesi içindir. Erkekler lehine de yoksulluk nafakasına hükmedilebilir. Kadının ekonomik durumu erkekten daha iyi ise ve boşanma erkeğin hayat standartlarını düşürecekse erkek de yoksulluk nafakası isteyebilir. Yoksulluk nafakası kadınlara verilebilir gibi algı olsa da kanunda bu konuda düzenleme bulunmaz. Yargıtay Hukuk Dairesi kararlarına bakıldığında boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek ve ağır kusurlu olmayan erkeğe ekonomik durumu yeterli kadının yoksulluk nafakası vermesine hükmedilmiştir. Yoksulluk nafakasına hükmedileceği zaman cinsiyet göz önüne alınmaz. Tarafların sosyo-ekonomik durumu önemlidir.
Türk Medeni Kanunu madde 175’e göre boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek tarafa, boşanmada kusuru daha ağır olmamak koşuluyla diğer tarafça ödenen nafakaya yoksulluk nafakası adı verilir. Burada kanun koyucunun yoksulluk nafakasına hükmetmesi için şartların oluşması gerekir. Şartlar oluşmadığında talep edilse bile nafaka bağlanmayacaktır.
Yoksulluk nafakası almanın şartları;
Yoksulluk nafakası bağlanacak kişinin daha kusurlu olmaması
Boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olması
Nafaka miktarının ödeyecek eşin mali gücü ile orantılı olması
Eşler arasında boşanma farklı sebeplere dayanabilir. Aldatma, hile, ahlaka aykırı hareket, hayasızca yaşam sürme vb. sebeplerle de eş boşanmak isteyebilir. Boşanmaya etkisi olan kusurlu eşe yoksulluk nafakası ile destek olunması hukukun mantığı ile bağdaşmaz. Kişilik hakları saldırıya uğrayan eş mali açıdan güçlü olsa bile yoksulluk nafakası vermeyebilir. Evlilik birliği içindeki kusura göre değerlendirme yapmak hakimin takdirindedir. Tarafların istemi ve kusur durumuna göre en doğru kararı hakim verecektir. Ancak burada önemli olan uygun dilekçe ile avukatın müvekkili yararına yoksulluk nafakası istemidir. Boşanma avukatınız siz istemeseniz de lehine olacak tüm durumları dilekçede belirtecektir. Yoksulluk nafakası yanında diğer nafaka türlerini almanız için gerekli özveriyi gösterecektir. Hangi durumlarda iştirak nafakası, tedbir nafakası ve yoksulluk nafakası alınacağına dair avukatınızın bilgisi vardır. Boşanma süreci ve sonrasında bu nafaka türlerini alabilmeniz için dosyayı avukatınız şekillendirecektir.
Eşin boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olması da diğer şarttır. Aile birliği içinde eşin huzuru varken kusurlu eş yüzünden düzeni bozulan tarafa boşanma sonrası destek sağlayan miktardır. Boşanma kararı kesinleştikten sonra diğer eşe nafaka bağlanacaktır. Boşanma aşamasındaysanız veya boşanma davası açacaksanız avukatınız iyi bir miktar yoksulluk nafakası talep edebilirsiniz. Yoksulluk nafakası miktarı eşin geliri ile de doğru orantılı olmak durumundadır. Talep eden eş fazla miktar istese de hakim hakkaniyeti gözetmek zorundadır. Durumu daha iyi olan eş hayat standartları düşen tarafa ödeme yapmakla yükümlüdür.
Yoksulluk nafakası dilekçeyle veya duruşma sırasında istenebilecektir. Nafaka türlerine hakim değilseniz avukat ile nafaka davası açmanız önemlidir. Boşanma davası sonuçlandıktan sonra maddi zorluk yaşamadan ihtiyaçlarınızın bir kısmını giderebilmek için iyi bir miktar istenmelidir. Daha yüksek miktarda yoksulluk nafakası almak için avukatınız yardımcı olacaktır.
Yoksulluk Nafakasını Kimler Talep Edebilir?
Yoksulluk nafakası boşanma sonrasında süresiz olarak eşe bağlanır. Nafaka yükümlüsü eş boşanma gerçekleştikten sonra hakimin takdir ettiği miktarı aylık düzenli olarak öder. Nafaka miktarı Türk Lirası olabileceği gibi yabancı para cinsinden de kararlaştırılabilir. Bu konuda taraflara irade serbestisi tanınmıştır.
Yoksulluk nafakasını kimler talep edebilir konusu kanunda açıkça belirtildiğinden bu hususta hakimin takdir yetkisi bulunmaz. Tarafların talepleri ve nafaka yükümlüsü eşin maddi imkanları doğrultusunda hakim uygun miktarı tayin eder. Yoksulluk nafakası miktarı belirlenmesinde nafaka yükümlüsü eşin aylık geliri ve maaşı etkilidir. Yükümlü eşin başkaca geliri olduğu ispat edildiğinde de nafaka miktarı daha yüksek belirlenebilir.
Yoksulluk nafakası anlaşmalı boşanma veya çekişmeli boşanma davalarında istenebilir. Çekişmeli boşanma kararı kesinleştikten sonra bağlanabilir. Nafakanın icraya konulması için kararın kesinleştikten sonra ödenmemesi gerekir. Nafaka yükümlüsü eş aylık periyotlarla mahkeme kararında yazan miktarı diğer eşe öder.
Hakim karar verirken iştirak nafakasına ve yoksulluk nafakasına ayrı olarak hükmeder. İştirak nafakası, velayeti kendinde olmayan eşin diğer eşe çocukların masrafları için ödediği miktardır. İştirak nafakası eşe verilmediğinden kusur durumu da aranmaz. Velayet kendinde olmayan ebeveyn çocuklarının masraflarına uygun oranda katılır. Yoksulluk nafakasının alınabilmesi için boşanmanın kesinleşmesi önemlidir. Boşanma kesinleşmeden de nafaka yükümlüsü eş ödeme yapabilir. Ancak bu tamamen kendi inisiyatifindedir.
Yoksulluk nafakası şartları;
Yoksulluk nafakası talep eden eşin kusursuz veya daha az kusurlu olması
Boşanma sonrası hayat standartlarının düşecek olması
Kadın veya erkek olması önemsizdir
Talep edilmesi halinde verilir
Nafaka yükümlüsünün çalışması ve gelir elde etmesine engel durum bulunmaması
Nafaka yükümlüsünün kusurlu olması aranmaz
Bu şartları taşıyan eş dilekçe ile istemini dile getirir. Masrafları, nafaka vermesi istenen eşin maddi durumu ve hayat standardı araştırılarak aylık nafaka miktarı hesaplanır. Nafaka talep eden eşin maaşının olması veya gelirinin bulunması, bu miktarın kendisini geçindirip geçindirmeyeceğinin de değerlendirilmesi gerekir. Nafaka yükümlüsü eşin yeni bir aile kurması durumunda bu ailenin de ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için miktar hesaplaması doğru yapılmalıdır. Aksi halde yükümlü eş de maddi açıdan zorluk yaşayacaktır.
Yoksulluk nafakası talep edilmeden verilemez. Hakim diğer eşin zorda kaldığını görse bile re’sen yoksulluk nafakasına hükmedemez. Boşanma kararı kesinleşinceye kadar yazılı veya duruşmada sözlü olarak her zaman istenmesi mümkündür. Boşanma kararı kesinleşince 1 yıl içinde ayrı bir dava açılıp yoksulluk nafakası talep edilebilir.
Kadının veya erkeğin mal varlığının fazla olması yoksulluk nafakası almasına engel değildir. Yargıtay Kararları da bu doğrultuda verilir. Üzerine kayıtlı mal varlığı ve şirket olan eşin boşanma sonrası hayat standardı düşecek ise yoksulluk nafakasına karar verilebilir. Tarafın bu konuda istemi ve hayat kalitesinin düşeceğine dair beyanı delillerle yeterlidir. Avukatınız iyi ise ciddi mal varlığınız olsa bile yoksulluk nafakası almanızı sağlar.
Boşanma ve boşanmaya bağlı hakları almak için iyi bir avukatla görüşmeniz gerekir. Avukatınızın iyi olması velayet, nafaka, boşanma konularında avantajlı olmanızı sağlar. Karşı tarafın kusurunu delilleri ile ispat edip alacağınız miktarı yükseltecektir. Kadın veya erkek olmanız fark etmez. Daha az kusurlu olduğunuz durumlarda şartlar oluşursa yoksulluk nafakası alabilirsiniz. İsterseniz boşanma sırasında ileri sürüp isteyebilirsiniz. Boşanmanın kesinleştiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açıp nafaka alabilirsiniz. Avukatınız nitelikli ise davayı kazanıp iyi bir miktar alacaktır. Boşanma aşamasında avukat desteği almasanız da nafaka için görüşebilirsiniz. Avukat ile temsil edilmede hiçbir zaman geç değildir. Haklarınızı kaybetme tehlikesi yaşıyorsanız avukatınız tüm hukuki süreçleri sizin için işletip çıkarlarınızı koruyacaktır.
Yoksulluk Nafakasının Artırılması Ve Azaltılması
Eşe bağlanan yoksulluk nafakasının kural olarak süresi yoktur. Nafaka yükümlüsü eşin acze düşmesi ve buna dayanarak nafaka ödemek istememesi durumunda ortadan kaldırılabilir. Zaman içinde değişen şartlar yoksulluk nafakasının artırılması veya azaltılmasına da yol açar. Yükümlü eş işten ayrıldığında, ödeme güçsüzlüğüne düştüğünde dava açarak nafakanın azaltılmasını isteyebilir. Hakim duruma göre nafakanın azaltılmasına karar verebilecektir. Gerekli araştırmaları yapıp tarafların iddialarını değerlendirdikten sonra talebi reddeder veya kabul eder. Talebin kabul edilmesi için avukatınızın iyi olması gerekir. Nafakanın artırılması veya azaltılmasında iddialar kadar deliller ve değişen sosyo ekonomik durumun ortaya koyulması da önemlidir. Avukatınız iş durumunuz ve gelir düzeyinize ilişkin tüm verileri toplayıp dilekçeye ekler. Dava açarak isteminiz doğrultusunda karar alınmasını sağlar.
Enflasyon, nafaka yükümlüsünün gelirlerinin artması ve maaşının yükselmesi nedeniyle de yoksulluk nafakası artırılabilecektir. Kısacası nafaka yükümlüsünün sosyal ve ekonomik durumu değiştikçe nafakanın artırılması veya azaltılması gündeme gelebilir. Talepte bulunan eş dava açtığında enflasyon, fahiş nafaka miktarı veya diğer sebepleri öne sürerek nafakanın azaltılmasını isteyebilir. Tam tersi durum da mümkündür. Talebin her açıdan olumlu sonuçlanması tamamen avukatın elindedir. Talebinize delilleri ekleyerek kısa zamanda sonuç alınmasını da sağlar.
Yoksulluk nafakasının artırılması veya azaltılması kadar sona ereceği durumlar da önemlidir. Nafaka yükümlüsü eşin süresiz olarak yoksulluk nafakası vereceği kabul edilse de bazı durumlarda kendiliğinden veya istem üzerine sona erer.
Yoksulluk nafakasının sona ereceği haller;
Nafaka alacaklısının ölümü
Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi
Mahkeme kararı
Yoksulluk nafakası bazı durumlarda kendiliğinden sona ererken bazı durumlarda da hakim kararıyla sonlandırılır. Nafaka alacaklısının veya nafaka yükümlüsünün ölümü halinde yükümlülük kendiliğinden sonlanır. Nafaka alacalısının yeniden evlenmesi durumunda da yoksulluk nafakası verme yükümlülüğü kalkar. Nafaka borçlusu eşin evlenmesi nafaka vermeyi kendiliğinden sona erdirmez. Sadece evlendiği için mali olarak zorda kaldığını ispat ederek ödediği miktarın düşürülmesini talep edebilir. Re’sen nafaka sonlanmayacağından bu talebin olumlu sonuçlanması için dava açılması şarttır.
Nafaka alacaklısı eşin haysiyetsiz yaşam sürmesi, yoksulluğunun ortadan kalkması durumunda da istem üzerine nafaka vermekten kaçınılabilir. Delilleri ile ispat edilen bu tür olaylar sonucunda hakim nafakanın kaldırılmasına karar verecektir. Bu konuda hakimin takdir yetkisi olmayıp taleple bağlıdır.
Bazen nafaka alacaklısı yoksulluk nafakasının kesilmemesi için resmi nikah yapmaz. Fiilen evli gibi yaşasa da resmi olarak evli görünmez. Bu durumda nafaka yükümlüsü fiili evliliği ispat ederek nafakanın sonlandırılmasını sağlayabilir. Dava açarak hakimin kararıyla nafaka yükümlülüğünün sonlandırılmasını ister. Dava açarken talep doğrultusunda delilleri topladığınızda hakim nafakanın sonlandırılmasına karar verecektir. Aile avukatı ile görüşüp bu konuda destek alabilirsiniz. Nafakanın ortadan kaldırılması hakim kararı ile olacağından dosyanın usul ve esaslar yönünden en iyi biçimde hazırlanması gerekir. Böylece süreç uzamadan nafaka ödemekten kurtulabilirsiniz.