İdari kurumlar yükümlülüklerin yerine getirilmemesi, kamusal güvenliği tehlikeye sokma ve mevzuata aykırı davranılması halinde vatandaşlara idari yaptırım olarak para cezası verir. İdari makamlarca kesilen bu cezalara idari para cezası denir. Toplumun huzur içinde yaşamasını sağlamak ve kurallara uymayı kolaylaştırmak için kanunilik ilkesi çerçevesinde idari yaptırım kararı verilebilir. İdarenin para cezası kesebilmesinin asıl dayanağı kanundur. Kanunda yazmayan hiçbir fiil ve davranıştan ötürü idari makamlar para cezası kesemez. Böyle bir işlem uygulandığında yok hükmünde olacaktır. Ödeme borcunuz doğmayacağı gibi idari kurum yetki gaspına neden olur.
İdari para cezası ancak bu konuda kendilerine hak tanınan kurumlar tarafından verilebilir. İdari para cezası verme yetkisi olmayan kurumlarca kesilen para cezaları idari olmadığından ödeme yükümlülüğünüz de bulunmaz. İdari para cezası olarak tarafınıza gönderilen cezanın idari olup olmadığını öğrenmek için avukatınızla görüşebilirsiniz.
Kabahat olarak nitelendirilen fillere karşı kesilen idari para cezasını aşağıdaki kurumlar verebilir.
Devlet Tüzel Kişiliği (Bakanlıklar, Cumhurbaşkanlığı, TBMM)
Sosyal Kamu Kurumları (SGK)
İdari Kamu Kurumları (Genel Müdürlükler)
Bilimsel Kamu Kurumları (YÖK, Üniversiteler)
İktisadi Kamu Kurumları
Mahalli İdareler (Belediyeler)
Kaymakamlık
Valilik
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları (TBB, TTB)
Emniyet
Denetleyici ve Düzenleyici Kurumlar (SPK, RTÜK)
Bu kurumlar toplumsal düzenin sağlanması, huzur ve sükunun korunması, kamu sağlığının gözetilmesi için idari para cezası kesebilir. Kişisel çıkarlar veya başkaca amaçla idari para cezası verilmesi mümkün değildir. İdare icrai işlemle yani icra yoluyla para cezalarını tahsil eder.
İdari para cezalarını ödememe durumunda icra yaptırımı ile karşı karşıya kalırsınız. İdari kurumlar tarafından verilen idari para cezaları, adli para cezasından farklıdır.
İdari para cezası ödenmediğinde hapis yaptırımı yoktur. Adli para cezası ödenmediğinde ise hapis cezasına çevrilir. Ödemediğiniz miktar için hapis cezası yatarsınız.
Adli para cezasında sanığın işlediği suça karşılık ödeme seçeneği getirilmiştir. İdari para cezasının verilme sebebi ise kabahattir.
Adli para cezası mahkemeler tarafından verilirken idari para cezası idare tarafından verilir.
İdari para cezası adli sicil kaydına işlemez. Ancak kesinleşen ve ödenmediği için hapis cezasına çevrilen adli para cezası adli sicilde görünür.
HGS’den ödeme yapmadan geçme, trafik kurallarına aykırılık, nüfus işlerine aykırılık nedeniyle idari para cezası kesilir. İlgili kanunlarda bu konuda açık hüküm yer almaktadır. Kanuni olmayan hiçbir durum idari para cezası ödemenize yol açmaz.
Trafik kurallarına uymamak kimi zaman ceza yargılaması gerektirse de ayrıca idari para cezası ödemenize de neden olur. Trafik güvenliğini tehlikeye sokup trafik kurallarına uymadığınız için para cezası ödersiniz. Avukatınızla görüşüp bilgi almak toplum kurallarına uymak doğru davranmanızı kolaylaştırır. Sürücülerin trafik kurallarına uymaması idari para cezası yaptırımı ile karşı karşıya kalmasını gerektirir. İdari para cezalarına karşı süresi içinde itiraz yolu kullanılmalıdır. Trafik cezası ve diğer kabahatlerden dolayı verilen idari para cezalarına karşı itiraz edilebilir. İdari para cezasının iptali için ilgili mercilere başvurmak önemlidir. İdari para cezasına karşı nereye ve nasıl başvuru yapılır öğrenmek için İstanbul Zeytinburnu’nda hizmet veren Gür Hukuk bürosuna danışabilirsiniz.
İdari para cezasının ödenme şekli cezada indirim yapılmasını sağlar. İdari para cezasının ilk taksiti peşin ödenmek şartıyla 1 yıl içinde 4 eşit taksit şeklinde ödenebilir. Taksitler zamanında ödenmezse kalan kısmın tamamı tahsil edilecektir. İdari para cezasının tebliğinden itibaren 1 ay içinde peşin ödenmesi halinde ise ceza miktarı üzerinden %25 indirim yapılır.
İdari Para Cezası ve Uygulama
Uygulamada toplumda sıkça rastlanılan bazı kabahatler vardır. Bu kabahatlere karşı doğrudan idari para cezası verilir. Bu tür idari para cezasına itiraz etseniz de sonuç ortadan kalkmaz. Karara itiraz ettiğinizde red kararı gerekçeli olarak tarafınıza gönderilir.
İdari para cezası ve uygulamada sık karşılaşılanlar;
Karayolları Trafik Kanunu’na aykırılık nedeniyle verilen idari para cezası
4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenen durumlara karşı verilen idari para cezası
2872 sayılı Çevre Kanunu’na aykırılık nedeniyle verilen idari para cezası
Türk Ticaret Kanunu’nda açıkça düzenlenen kabahatlere verilen idari para cezası
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık sigortası Kanunu’nda belirtilen fiiller nedeniyle verilen idari para cezası
Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanuna aykırılık nedeniyle verilen idari para cezası
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlenen kabahatlere verilen idari para cezası
Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda yer alan düzenlemelere muhalefet nedeniyle verilen idari para cezası
Askerlik Kanunu’nda belirtilen durumlar nedeniyle verilen idari para cezası
Bu kanunlarda yer alan durumlara açıkça aykırılık nedeniyle idari para cezası verilecektir. İdari para cezasına karşı usulüne uygun biçimde itiraz ettiğinizde ve haklı sebeplerin varlığı halinde ortadan kalkar. Avukatınız kabahatin kapsamı ve aldığınız cezaya ilişkin uygun dilekçe hazırlayıp ilgili mercilere itiraz edebilir.
Kanuni olarak idari para cezasına itiraz merci Sulh Ceza Hakimliği’dir. Kanunda aksine hüküm veya başkaca düzenleme varsa itiraz için bu yol kullanılabilecektir. Önemli olan diğer bir husus da idari para cezası ile birlikte verilen yaptırım kararıdır.
Karayolları Trafik Kanunu’na aykırılık nedeniyle verilen idari para cezası bir tür yaptırım olsa da idari merciler tarafından ehliyete el konulması veya aracın trafikten men edilmesi kararı verilebilir. İdari para cezası ve başka bir yaptırım kararı birlikte verildiğinde itiraz merci İdare Mahkemeleridir. Burada geniş çaplı değerlendirme yapılması gerektiğinden ötürü idare mahkemeleri yargılama yapmakla görevlidir.
Ehliyetine el konulan vatandaşın aracı trafikten men edildiğinde doğrudan idare mahkemelerine başvurmalıdır. Aksi halde Sulh Ceza Hakimliği yetkisiz olduğunu öne sürer. Yetkisiz mahkemeye itiraz yapsanız bile süresi içinde ilgili kuruma doğrudan başvurmalısınız. Süresinde itiraza ilişkin başvuru hakkını kullanmamak cezanın kesinleşmesine neden olur. Uygulamada çok sık yapılan bu hatalar büyük mali sorunlara yol açar. Avukatınız idari para cezası için başvurmanız gereken yerlere istemde bulunur. İdare mahkemesine dilekçe ile evrakları gönderir. Bu sayede hak kaybınız olmayacağı gibi zararınız katlanarak artmayacaktır.
Vatandaşların en çok dikkat etmesi konuların başında idari para cezasının gönderildiği teblig evrakı gelir. Kanunda belirtildiği üzere idari para cezalarının yer aldığı tebligatta itiraz süresi ve itiraz edilecek merciin belirtilmesi önemlidir. Usulüne uygun düzenlenmemiş ve gönderilmemiş tebligatı aldığınızda itiraz süreniz başlamaz. Bu şekle uymayan idari para cezası gönderildiğinde siz buna itiraz etmeseniz de ceza miktarı kesinleşmez. Kesinleşmeye dayalı icra takibi başlatılsa da ödeme emrine itiraz ederken bunu da belirtmelisiniz. Bunlara dair bilginiz yoksa en iyisi avukatınızla görüşmektir. İdari işlemle birlikte verilen cezaları ödemediğinizde ticari hayatınızın etkilendiği durumlar olabilir. Bunu önlemek ve hiçbir şekilde yaptırımla karşılaşmamak adına avukattan bilgi almalısınız.
İdari Para Cezasının İptali
İdare tarafından verilen idari para cezalarının iptali mümkündür. İdari kurumun kestiği para cezası hakkaniyete aykırıysa, kanunda açıkça belirtilen durumlara uymuyorsa itiraz ile iptali istenebilir. İdari para cezasının iptali için doğru prosedürler işletilmelidir. İdari yaptırım kararı ile birlikte verilen idari para cezasına karşı idare mahkemesinde dava açmanız gerekir. Hukuk sisteminde usul ilkelerine en bağlı yargı merci idare mahkemeleridir. Dosya üzerinden inceleme yapıldığından işlemler dilekçelerle yürütülür. Derdinizi anlatacak kadar hukuk bilginiz yoksa yapacağınız itiraz da etkisiz kalır. İdari para cezasının iptali hususunda avukat tutma zorunluluğu olmasa da buna dikkat etmeniz yararınızadır. İdari yargıda hak kaybına uğramamak ve idari yaptırımların kısa zamanda ortadan kaldırılması için kendinizi avukat ile temsil edin.
İdare mahkemelerinde hak aramak için taraflara verilen süre kısa olup şekil açısından önemli hususlar barındırır. Bu hususlara riayet edebilmek adına avukatınız olması işinizi kolaylaştırır. Ehliyetine veya uzun süreli olarak aracına el koyulan bir kişi servis şoförlüğü yapıyorsa aylarca işsiz kalmamak için idare mahkemesine yaptırımın iptali için dava açabilir. Usule uygun, şekil kurallarına riayet ederek süresi içinde dava açmak istiyorsa avukat desteği almalıdır. İdari süreçte hak kaybına uğramamak adına bu çok önemlidir.
İdari para cezasına itiraz süresi kararın tebliği veya tefhiminden itibaren 15 gündür. Kararı alan kişinin 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak kararın iptalini talep etmesi gerekir. 15 gün geçince verilen idari para cezası kesinleşeceğinden ödeme yükümlülüğü doğacaktır. Ancak mücbir sebebin varlığı halinde 15 günlük süre aranmaz. Mücbir sebebin varlığı büyük çaplı deprem, sel veya yangın olabilir. Örneğin; 6 şubat depremi, korona virüs bu açıdan mücbir sebep teşkil eder. Her olaya göre değerlendirme yapıp karar verilmesi doğrudur.
İdari para cezasının iptali için yapılacak itirazda bazı kanunlarla özel hüküm getirmiştir.
Çevre Kanunu kapsamında verilen idari para cezalarına karşı tebliğden itibaren en geç 30 gün içinde itiraz yapılmalıdır.
İmar Kanunu kapsamında düzenlenen idari para cezalarına karşı en geç 60 gün içinde idare mahkemelerinde iptal davası açılabilir.
Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na dayanarak verilen idari para cezalarına karşı SGK bünyesinde kurulan İdari Para Cezası Komisyonu’na başvurmalıdır. Komisyonca talebin reddine karar verildiğinde para cezasının iptali için idare mahkemesine başvurulması gerekir. İdare mahkemesi bu konu hakkında nihai kararı verecektir.
Trafik cezası ve aracın trafikten men edilmesi kararına itiraz ise 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılır. Trafik cezasına karşı itiraz süresi aracın durdurulup ceza yazılmasından itibaren başlar. EDS gibi sistemler kullanılarak gıyapta ceza verilmişse cezanın tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz yoluna başvurulur. Ancak trafikten men edilen aracı almak için idare mahkemesine dava açmak zorunludur. Bu durumda 15 günlük itiraz süresi yerine idare mahkemesinde 60 gün içinde dava açma zorunluluğu vardır.
Özel kanunlarda yer alan idari para cezasına karşı itiraz ve idare mahkemesinde dava açılması avukatın bileceği mevzuat ile hukuk kurallarıdır. Bu kurallara göre dava açmak ve kazanmak için yapmanız gereken avukat ile temsil edilmenizdir. Avukatınız süreci en iyi biçimde yöneteceği gibi uzun süreli ve ciddi kayıplara uğramanızı da engelleyecektir.
İdari yaptırım olarak verilen idari para cezası kararına karşı detaylı bilgi için avukatınıza başvurun. İmar Kanunu ve diğer kanunlara aykırılık nedeniyle verilen idari para cezalarına itiraz usulleri farklıdır. Mevzuatı bilen ve haklarınızı koruyacak profesyonel kişilerle çalışın. Yaşadığınız sorunlar büyümeyeceği gibi idari yaptırım kararlarını itiraz ile kısa sürede ortadan kaldırabilirsiniz.